We wulkich prózdninach lěta 1880 nastajich so ze swojim přećelom A. na puć do Delnjeje Łužicy, zo bych tam zaso raz znate strony wohladał a hišće njeznate zeznawał. Běch sebi wotmyslił, tam prawje dołho wostać a wšo móžne zběrać. Z tutym wotpohladom wotjědźechmoj po železnicy z Budyšina přez Biskopicy a Kamjenc dele do Wysokeho Bukowa (Hohenbocka).

Prěni dźeń sahachmoj pěši přez mi znatu Hóznju (Hosena) do Łutow. Łuty (Lauta) su wulka nimale hišće cyle serbska wosada. We Łutowskej šuli pak je serbska rěč znajmjeńša wot lěta 1840 a w cyrkwi wot lěta 1876 cyle womjelkła. Wosada njeje nětko runje najzbožowniša: posledni wučer, 56 lět stary muž, bě so z poslednim fararjom stajnje wadźił, tak zo tón dale ćehnješe, a skónčnje cyrkwinsku pokładnicu pokradnył. Na wuprózdnjene farske městno so naš znaty delnjoserbski basnik Mato Kosyk zamołwi, njebu pak wot wyšnosće přiwzaty, dokelž je swoje teologiske studije w Americe činił a tam duchownu swjećiznu dóstał. Tuta wosada ma pod sćěhkami wotnarodnjenja hórko ćerpjeć. Wuhlady na polěpšenje jeje połoženja su małe.

Z Łutow stupachmoj dale přez pěskojtu holu nimo bajkoweje Košynojc hory do rjaneje serbskeje wsy Košyny. Košynojc hora, pola wokolnych Serbow tak sławna kaž hora Brocken w Smolinach pola Němcow, słuša z wjetšeho dźěla Košynojskim buram, kiž na njej cyle dobre wino plahuja. Dohladowar tutych winicow běše hač před krótkim mój přećel kandidat teol. Kósak, rodźeny z Košyny, kiž hižo wot lěta 1878 doma přebywaše dla chorowatosće; nětko je něhdźe na železnicu za pisarja šoł. Hora wobsteji z dobreho zornowca, tam delkach w bramborskich runinach žadny kamjeń. Tuž je před krótkim cyłu horu Košynojskim buram wěsty Berlinski žid wotkupił, kiž tam nětko kamjenje łamać dawa: dźeń wote dnja jězdźa wozy z kamjenjemi napjelnjene wot hory do Złeho Komorowa, zo bychu so wot tam po železnicy do Berlina wotwožowałe. Runje tehdy, hdyž tam přińdźechmoj, běchu sebi Košynojscy burja, bohaći Serbja, wuradźili, zo chcedźa sebi filialnu cyrkej natwarić: rjana cyrkej je nětko hotowa – ale prěduje so jim w njej němski. Wučer bě tehdy Serb, wobstarny mužik, kiž wo Serbowstwje ničo wjace njewědźeše, hač zo ludźo w Košynje serbsce rěča.

Přez Košynku (Kleinkoschen) a Bukojnu dóńdźechmoj do Złeho Komorowa (Senftenberg), hdźež bě runje tež w cyrkwi serbske prědowanje doklinčało. Knjez archidiakon Kózlik, rodźeny 1806, emeritowany 1878, Serbam na jich próstwu hišće hdys a hdys serbsce prědowaše: tutón starc, swěrny dušipastyr a horliwy serbski wótčinc, je tam we wokolinje posledni zastupnik zdźěłanych Serbow a steji pola swojich wosadnych tež po złoženju swojeho zastojnstwa we wulkej česći jako jich wótc.

Ponocowawši w Komorowje podachmoj so rano zahe na puć do stronow, kiž hišće wohladał njeběch. W Brěžku (Brieske) witaše naju starc, kotrehož serbski strowjachmoj, radosćiwje ze słowami: “Nó, to su žadne hosćo, tych musym z ruku witać!” Łucka blisko Rólan bě hižo cyle němska wjes, tuž so wobroćichmoj a nóžkowachmoj při pražitym słóncu po pěskojtym puću přez mócnu holu na wjes Wórlicu (Hörlitz), hdźež so namaj korčmar, rozsudźity Serb, tak zalubi, zo jemu jednu delnjoserbsku Pratyju abo “Patriku”, kaž wón praješe, darichmoj; wón so nad tym wulcyšnje wjeseleše: přetož čas žiwjenja njebě dotal žanych serbskich knihow wohladał! Přez Raj, hdźež so dosć dobre wino plahuje – su tam blisko tak mjenowane Komorowske winicy – přińdźechmoj do Murjowa (Meuro), hdźež Serbstwo cyle wuměra.